Ogrody deszczowe odpowiedzią na wyzwania gospodarki wodnej w miastach.
Holistyczne, systemowe spojrzenie na problemy współczesnych miast odsłania często potencjał, tkwiący w zjawiskach i uwarunkowaniach postrzeganych jako zagrożenia. Odpowiedna perspektywa pozwala na dostrzeżenie w wielu nawracających kryzysach przejaw niewykorzystanego lub niewłaściwie eksploatowanego potencjału. Tak rzecz się ma choćby z wodą opadową w mieście.
Jednym z rozwiązań stosowanych na całym świecie, które pozwala z jednej strony nie tracić cennego zasobu, jakim jest woda w krajobrazie, a z drugiej strony zmniejszyć niepożądane skutki ulewnych i intensywnych opadów (i związanego z nimi ryzyka np. podtopień) są ogrody deszczowe. Wbrew nazwie nie wymagają one ani specjalnych zaawansowanych środków technicznych, ani rozległej przestrzeni. Mogą przyjmować zarówno formę większych donic, obsadzonych odpowiednio dobraną roślinnością, jak i odpowiednio zaprojektowanych większych niecek i zagłębień terenu. Tym, co jest charakterystyczne dla ogrodów deszczowych jest nie tyle ich forma, którą można dostosować do lokalnych warunków i indywidualnych potrzeb, ale funkcja, która polega na zatrzymaniu wody w krajobrazie przy pomocy odpowiednio dobranej szaty roślinnej. W odróżnieniu od sadzawek i zbiorników retencyjnych, czyli innych form wykorzystywanych do spowalniania odpływu wody deszczowej, woda w ogrodach deszczowych odprowadzana jest niemal natychmiast do głębszych warstw gleby. Tym co wyróżnia ogrody deszczowe jest też ich funkcja filtrująca – odpowiednio dobrana roślinności i warstwy gleby umożliwiają podczyszczenie wody, która przesączana jest w głąb, gdzie zasila wody głębinowe. Z tego też powodu instalacja ogrodu deszczowego może wymagać wymiany gleby, stanowiącej jego podłoże – musi być złożona z warstw, które umożliwiają szybkie przesiąkanie i odprowadzają wodę do gruntu. Roślinność wykorzystywana do obsadzania ogrodów deszczowych to rośliny hydrofitowe, a zatem takie, którym nie przeszkadza utrzymująca się wilgotność podłoża. W większości wykorzystuje się niewymagające szczególnej pielęgnacji wieloroczne rośliny rodzime, wykazują one bowiem również większą odporność na lokalne warunki pogodowe.
Zalety ogrodów deszczowych
Zalety założenia ogrodu deszczowego wiążą się bezpośrednio ze spełnianymi przez niego funkcjami – z punktu widzenia ochrony środowiska to rozwiązanie pozwalające podczyszczać wodę opadową i uzupełniać zasoby wód podziemnych. Ogrody deszczowe oferują siedlisko dla różnych gatunków zwierząt, w tym owadów zapylających. Z punktu widzenia korzyści dla mieszkańców ogrody deszczowe pomagają zapobiegać lokalnym podtopieniom i spowalniają odpływ deszczówki, co jest istotne zwłaszcza przy nawalnych opadach. Jednocześnie mogą stanowić niebanalny element kompozycyjny przydomowego ogródka i podnosić walory estetyczne przestrzeni publicznych. Do ich zalet z punktu widzenia właściciela należy też niski koszt wykonania oraz niewielkie wymagania w zakresie pielęgnacji.
Ale ogrody deszczowe niosą za sobą również rzadziej dostrzegane zalety dla zarządzających miastami – są dobrymi narzędziami edukacji ekologicznej. Budują zrozumienie cyklu hydrologicznego wśród mieszkańców i uświadamiają ograniczoność zasobów wodnych. Jednocześnie wykorzystują gotowość wielu właścicieli domków wolnostojących do dbałości o własne otoczenie, rozwijając zrozumienie korzyści, płynących z zastosowania rozwiązań ekologicznych. Promocja ogrodów deszczowych wpisuje się też w nurt myślenia o skomplikowanych problemach związanych z ochroną środowiska przyrodniczego i zapobiegania katastrofom naturalnym poprzez wdrażanie rozwiązań, które aktywnie angażują lokalną społeczność, zamiast wielkoskalowych inwestycji adresujących ten sam problem.
Ogrody deszczowe w Australii i w … Polsce
Miasto Melbourne i inicjatywa Melbourne Waters polegająca na subsydiowaniu budowy ogródków deszczowych to najbardziej znana kampania promująca zrównoważoną gospodarkę wodna w miastach. Jednak do konstruowania ogrodów deszczowych zachęcają miasta również w innych miejscach globu – wystarczy przywołać projekt 1000 ogrodów deszczowy City of Madison czy systemowe rozwiązania wdrożone przez Portland w stanie Oregon, w Stanach Zjednoczonych. Jednak nie da się wprost przenieść niektórych z zastosowanych rozwiązań na grunt polski. W przypadku ogrodów deszczowych kluczową kwestią pozostają wykorzystywane rośliny (dobrze, żeby były to gatunki rodzime) i odporność na miejscowe warunki klimatyczne. Przy upowszechnianiu idei ogrodów deszczowych niebagatelną rolę odgrywają kluczowe wyzwania gospodarki wodnej na danym terenie, a zwłaszcza wielkość opadów, która przekłada się na wielkość projektowanego ogrodu deszczowego. Te wszystkie uwarunkowania wzięła pod uwagę Fundacja Sendzimira, która przygotowała zestaw broszur instruktażowych pokazujących w jaki sposób zbudować różne formy ogrodu deszczowego krok po kroku. Informatory dostępne są do bezpłatnego pobrania na stronie internetowej www.uslugiekosystemow.pl
Źródło: materiały pochodzą ze strony: ekonews.com.pl
fot: ekonews.com.pl