Drzewo Sierpińskiego w Sztokholmie

Co łączy Kraków z bozonem Higgsa? Gdzie ryby wyszły na ląd?

Jak pogodzić prawą i lewą półkulę mózgu? Odpowiedź znajdziesz na matematycznym drzewie, które wyrosło na placu Raoula Wallenberga w centrum Sztokholmu.

Rzeźbę w kształcie drzewa można oglądać między 23 a 29 września w Sztokholmie, a w październiku w Uppsali. Jej kształt został zainspirowany fraktalem skonstruowanym przez wybitnego polskiego matematyka Wacława Sierpińskiego. Trójkąt Sierpińskiego, bo tak nazywa się ten fraktal, fascynuje coraz to nowe pokolenia naukowców. Nic dziwnego – figura, której boki mają nieskończoną długość, ale która nie ma powierzchni, może działać na wyobraźnię.

Matematyczne drzewo to jednak nie wszystko – można spod niego wyruszyć w filmową podróż po Polsce. Wystarczy tylko zeskanować QR-code umieszczony na rzeźbie. Przewodnikami w tej wyprawie będą trzej naukowcy: prof. Agnieszka Zalewska, pierwsza na świecie kobieta wybrana na Przewodniczącą Rady CERN, Piotr Szrek, współodkrywca śladów najstarszego zwierzęcia, jakie chodziło po lądzie oraz Kinga Panasiewicz, nastolatka, która sama zaprojektowała i przeprowadziła badania nad synchronizacją półkul mózgowych.

Naukowcy opowiadają o swojej pracy i osiągnięciach, ale także o rodzinie i przyjaciołach. Oprowadzają po miejscach, które mają dla nich szczególne znaczenie. Mówią, skąd czerpią energię i inspirację. Film pokazuje, jak drobne a nawet pozornie błahe sprawy, mogą stać się katalizatorem pasji, która prowadzi do niezwykłych osiągnięć.

Film i drzewo zostały zaprezentowane w ramach kampanii Polska. Spring into new, promującej Polskę za granicą. Kampania jest związana z przypadającymi w tym roku trzema ważnymi dla Polski rocznicami: 25-leciem wolności, 15-leciem przystąpienia do NATO, 10-leciem wejścia do Unii Europejskiej.

O bohaterach filmu

Agnieszka Zalewska – profesor fizyki w Instytucie Badań Jądrowych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. W styczniu 2013 r. jako pierwsza kobieta i pierwsza osoba z Europy Środkowowschodniej została przewodniczącą Rady CERN (Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych), ośrodka badawczo-naukowego, w którym znajduje się największy na świecie akcelerator cząstek – Wielki Zderzacz Hadronów. W 2012 r. naukowcy z CERN powiadomili, że prawdopodobnie udało się im znaleźć bozon Higgsa – cząstkę elementarną odpowiedzialną za istnienie masy. Informacja ta została potwierdzona w 2013 r.

Piotr Szrek – paleontolog z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Razem z Piotrem Niedźwiedzkim przebadał i opisał ślady czworonożnego zwierzęcia, odkryte w nieczynnym kamieniołomie w Zachełmiu pod Kielcami. Badacze stwierdzili, że stworzenie, które je pozostawiło żyło ok. 395 mln lat temu, a więc ok. 18 mln lat wcześniej niż najstarsze znane do tej pory tetrapody. Paleontolodzy Philippe Janvier i Gaël Clément określili odkrycie Polaków jako wrzucenia granatu w dotychczasowy obraz ewolucji ryb w czworonogi.

Kinga Panasiewicz – Kinga miała 16 lat, gdy opracowała i rozpoczęła badania nad synchronizacją półkuli mózgowych człowieka. Dzięki dostępowi do aparatury EEG udowodniła, że przygotowany przez nią zestaw ćwiczeń pomaga zsynchronizować działanie półkuli, co z kolei poprawia zdolność zapamiętywania i uczenia się. Za swoją pracę otrzymała II nagrodę w konkursie dla młodych naukowców Intel International Science and Engineering Fair.

O Wacławie Sierpińskim

Wacław Sierpiński (1882-1969) – wybitny polski matematyk, szczególnie zasłużony dla rozwoju teorii zbiorów, topologii i teorii liczb. Szerzej znany przede wszystkim jako twórca fraktalu nazwanego trójkątem (sitem lub uszczelką) Sierpińskiego.

Fraktale to obiekty matematyczne, których każdy fragment jest identyczny z całością. Stykamy się z nimi na co dzień (wystarczy dokładnie przyjrzeć się zwykłemu kalafiorowi), ale naukowcy zaczęli się nimi mocno interesować dopiero pod koniec XX w. Sierpiński był prekursorem – swój trójkąt skonstruował i opisał w 1915 r., a więc 60 lat przed pojawieniem się nazwy „fraktal”.

Jego największym osiągnięciem było jednak stworzenie w Warszawie silnego ośrodka naukowego zrzeszającego wybitnych matematyków. Przed II Wojną Światową podobne ośrodki istniały również we Lwowie i Krakowie. Razem tworzyły tzw. polską szkołę matematyczną, której osiągnięcia z dziedziny teorii zbiorów, logiki czy analizy funkcjonalnej wyznaczały nowe horyzonty nauki, stając się inspiracją dla matematyków na całym świecie.

Polskie media o drzewie Sierpińskiego w Sztokholmie:

http://wyborcza.pl/1,91446,16693925,W_Sztokholmie_stanelo_matematyczne_drzewo_Sierpinskiego.html

http://dzieje.pl/rozmaitosci/w-sztokholmie-stanelo-matematyczne-drzewo-sierpinskiego

Źródło: materiały pochodzą ze strony Ambasady RP w Sztokholmie

Fot: http://sztokholm.msz.gov.pl